Themakaart: Gegaste containers

Rate this post
Waarover praten we?
Gevaar voor werknemers
Normen en regels
Wat doen we eraan?
Technisch geen probleem
Hulpmiddelen bij het beheersbaar maken
Meer informatie, aanverwante onderwerpen, internet-links
Meer weten over ‘gegaste containers'
Zeecontainers worden in het land van herkomst vaak behandeld met bestrijdingsmiddelen. Doel is vooral om beschadiging van de lading door aanwezigheid van schadelijke insecten en larven tegen te gaan.
Omdat Europa geen tropisch ongedierte wil importeren, is er een Europese verplichting dat alle geïmporteerde houten verpakkingen vrij van ongedierte moeten zijn.Vooral ladingen die uit Azië en Afrika per zeeschip worden aangevoerd zijn geregeld gegast. Het gaat om containers met levensmiddelen, kleding, schoenen, speelgoed en meubels, en om lading in houten verpakkingen.Een richtlijn van de Wereld Voedsel Organisatie geeft aan dat bestrijding van ongedierte op twee manieren kan: verhitten of behandelen met methylbromide.

Hittebehandeling is veruit het beste, maar toch worden kleding, levensmiddelen, speelgoed en meubels uit Azië en Afrika nog vaak gegast met methylbromide of andere giftige stoffen. Dit is effectief, snel en vooral: goedkoper. Maar er is wel het risico dat bij aankomst in Europa nog hoge concentraties gif in de container kunnen zitten.

De Arbeidsinspectie benadrukt dat iedere werkgever in kaart moet brengen waar zijn containers vandaan komen, óf ze met gif behandeld zijn, wie ze behandeld heeft en met welke bestrijdingsmiddelen. Dat is nog niet alles. De werkgever moet bovendien zorgen voor de juiste persoonlijke beschermingsmiddelen, en regelmatig metingen uitvoeren.
De behandeling van vrachtcontainers tegen ongedierte uit tropische landen gebeurt vaak niet volgens de procedures. Ook etiketten en ladingpapieren zijn zelden in orde.

Gevaar voor werknemers

Gassen zoals fosforwaterstof of methylbromide schaden de gezondheid en het milieu. Vaak zijn ze reukloos.

Blootstelling van werknemers aan restgassen in containers kan op verschillende momenten optreden:

  • als de chauffeur of de douane de lading controleert
  • als een loodsmedewerker de container opent en leeghaalt
  • als giftige goederen in het magazijn verder staan “uit te dampen”

Naast mogelijke blootstelling aan giftige gassen kan ook explosiegevaar voorkomen.  Ook kan het zuurstofgehalte in de container te laag zijn door oxiderende materialen of verdringing van zuurstof door andere gassen.

Het probleem zou nog te overzien zijn als het risico duidelijk is aangegeven in de transportdocumenten en als een waarschuwingssticker op de buitenkant van de container zou zijn aangebracht. Maar bij veel containers ontbreken die stickers en staat er ook in de transportdocumenten niets vermeld.
De achtergrond: kortzichtige kostenoverwegingen.

Alle Nederlandse zeehavens bij elkaar zijn jaarlijks goed voor zo'n 3,75 miljoen containers. Het percentage containers met een concentratie bestrijdingsmiddelen boven de gezondheidskundige grenswaarde bedraagt de laatste jaren naar schatting tegen de 25 %.

Dit betekent dat per jaar ongeveer één  miljoen risicocontainers Nederland binnenkomen. Daarvan worden er naar alle waarschijnlijkheid zo’n 500 tot 600.000 in Nederland zelf geopend.

Toch is onduidelijk hoeveel werknemers gevaar lopen op gezondheidsschade via een gegaste container.

Normen en regels

Voor het gassen van voor export bestemde containers binnen Nederland gelden strenge regels en beperkingen.

Voor importcontainers zijn producenten en verladers verplicht ze te voorzien van passende stickers en ladingpapieren waarin vermeld wordt dat ze gegast zijn. Omdat dit het transport duurder maakt, worden deze regels slechts in enkele procenten van de gevallen goed nageleefd, en meestal dus overtreden!

Voor de bescherming van werknemers is vooral de arbowet van belang. De arbowet verplicht werkgevers tot:

  • het vooraf inventariseren van de risico's en gevaren (onderzoeksplicht!)
  • het informeren en voorlichten van betrokken werknemers
  • het treffen van maatregelen om blootstelling aan gevaarlijke stoffen te voorkomen

Terwijl een douanier vandaag de dag geen container zal betreden zonder dat deze gemeten is, worden werknemers in logistieke- en handelsbedrijven nog maar al te vaak op goed geluk containers ingestuurd. Het zal duidelijk zijn dat werkgevers die dit van hun werknemers vragen de wet overtreden.

Wat doen we eraan?

FNV Bondgenoten merkt dat het moeilijk is zicht te krijgen op de omvang van het risico voor werknemers. Duidelijkheid hierover is een eerste vereiste. De bond zal de komende tijd werknemers vragen om ons te helpen met het in beeld brengen van de gezondheidsrisico's die zij lopen als ze in contact komen met gegaste containers. Melden van problemen met gegaste containers kan via deze website.

In 2008 en 2009  gaat FNV Bondgenoten extra aandacht aan de problematiek besteden. In dat kader zal de bond ook bij de overheid aandringen op aanscherping van beleid, met name omdat bij inspecties tot nu toe blijkt dat nauwelijks verbetering in de risicobeheersing zichtbaar is.
Eerstverantwoordelijk voor het veilig werken met containers is de werkgever van werknemers die risico lopen. Meestal zijn dit de afnemers van de aangevoerde goederen op Nederlands grondgebied: groothandels, distributiecentra van winkelketens enz. Daar waar zich misstanden voordoen zal de bond niet aarzelen de druk op betrokken werkgevers op te voeren.
FNV Bondgenoten wil ook dat maatregelen getroffen worden tegen bedrijven en producten waar dit structureel tekort schiet, tot een importverbod aan toe. Met de gezondheid van werknemers en consumenten mag wat ons betreft niet gesold worden. Volksgezondheid gaat vóór winstbejag.

Technisch geen probleem…

De meest grondige oplossing is: containers niet meer volspuiten met gif. Dat kan in de meeste gevallen ook, maar wordt uit kostenoverwegingen vaak niet gedaan.
Een totaal verbod op het gebruik van de meest schadelijke stoffen zou in het belang van de volksgezondheid in Nederland zijn, en bovendien ook extra bescherming opleveren voor de werknemers in China en andere landen die de spuitwerkzaamheden voor hun rekening moeten nemen.
Verder verwacht FNV Bondgenoten strakker toezicht op de betrouwbaarheid van etikettering en transportdocumenten. Daarbij horen harde sancties tegen bedrijven die hier in de fout blijken te gaan.
Tot slot zijn er in toenemende mate goede alternatieven voor houten verpakkingsmaterialen.

Hulpmiddelen bij het voorkomen van ongelukken

Onder andere  BGZ Wegvervoer heeft een aantal hulpmiddelen ontwikkeld om de problematiek van gegaste containers beheersbaar te houden.
BGZ Wegvervoer is het gezamenlijke kenniscentrum voor veilig en gezond werk van werkgevers en vakbonden in het wegvervoer.

Meer informatie hierover op www.bgz.nl

Meer informatie

  • op deze site: meer weten over ‘gegaste containers'
  • op deze site: dossier ‘bestrijdingsmiddelen'
  • de site van de FAO (Voedsel- en landbouworganisatie van de Verenigde Naties)

Leave a Comment